Het oude Pompeii

Het oude Pompeii - Hoge verwachtingen
Wanneer verloren of verlaten steden als het oude Pompeii opnieuw aan de wereld worden voorgesteld, dan belichten ze vaak hoe en waar onze voorouders wilden leven. Pompeii en haar zusterstad Herculaneum werden op een alledaags moment in de eerste eeuw, bijna in een oogwenk, tot staan gebracht. Pompeii bevindt zich 11 kilometer ten zuidoosten van de berg Vesuvius. Herculaneum bevindt zich 7 kilometer ten westen van de top. Op 24 augustus in het jaar 79 na Christus werden de bloeiende zustersteden door een vulkanische uitbarsting verwoest, waardoor duizenden burgers van de steden in minder dan vierentwintig uur werden begraven en gefossiliseerd.

Het oude Pompeii was een bruisend industrieel centrum, marktstad en havenplaats. Het karakter van de stad kwam tot uiting in haar winkels, taveernes en bordelen. Wanneer zij zich bezighielden met het onderhoud van hun goed verzorgde tuinen, bezochten de burgers de tempels, de badhuizen, het gymnasium, een van de twee theaters of het amfitheater. Herculaneum daarentegen was een populair vakantieoord voor de rijke Romeinen, zoals de schoonvader van Julius Caesar. De villa's waren rijkelijk versierd met marmeren en koperen beelden. Herculaneum was een plaats waar de rijke intelligentsia zich kon ontspannen en kon bijkomen van de vele uren die zij in hun studies hadden gestoken. Dr. Charles Pellegrino, een erkend expert op het gebied van de paleogenetica, forensische natuurkunde en entomologie, suggereerde dat "de burgers van Pompeii en Herculaneum de beschikking hadden over 'moderne' voorzieningen zoals centrale verwarming, warm en koud stromend water - en een levensstandaard en levensverwachting die tot in de jaren '50 van de twintigste eeuw niet meer zouden worden bereikt."

Het oude Pompeii - Het onverwachte
Kwam de uitbarsting van de Vesuvius als een volledige verrassing? Op 5 februari in het jaar 62 na Christus werden gebouwen in Herculaneum en Pompeii zwaar beschadigd door een aardbeving. Het epicentrum van de beving bevond zich dicht bij Pompeii. Het Forum van Pompeii verbrokkelde en de Basicila en de tempel van Apollo stortten in. Keizer Vespasianus zag er op toe dat de tempel van de "Mater Deum" (de grote Moeder van de goden) in Herculaneum werd herbouwd, maar hij stelde geen middelen beschikbaar om het verwoeste Pompeii te helpen. Geologen zien deze aardbeving nu als een "generale repetitie" van de Vesuvius voor de catastrofe die zeventien jaar later zou plaatsvinden.

Al om tien uur 's ochtends op die noodlottige dag werd er een prop lava onder hoge druk uitgestoten. Niemand verwachtte dat de Vesuvius die dag tot een hoogte van dertig kilometer vuur zou uitspuwen en omgeven zou worden door een gigantische omgekeerde "paddenstoelwolk". Het was een uitbarsting van maar liefst 24 megaton; duizend keer krachtiger dan de atoombom die Hiroshima met de grond gelijk maakte. Terwijl de magma uit het binnenste van de aarde siste en afkoelde werd puimsteen met bijna twee keer de geluidssnelheid de lucht in geschoten.

De ooggetuigenverslagen over de laatste uren van de stad zijn vastgelegd in een brief die door Plinius de Jongere aan de geschiedschrijver Cornelius Tacitus werd geschreven. De bevelhebber van de Romeinse vloot in Misenum, Plinius de Oudere, gaf zijn neef (de Jongere) levendige beschrijvingen van de verwoesting. Vulkanoloog Haraldur Sigurdsson schat dat de asregen in Pompeii rond vier uur 's middags al tot aan het middel reikte. De bevelhebber van de vloot kon Herculaneum niet op een veilige manier bereiken, maar hij dicteerde wel opmerkingen terwijl hij vanuit Stabiae (8 kilometer ten zuiden van Pompeii) toekeek. "De asregen is al bijna twee meter hoog en zal spoedig een hele verdieping beslaan."

Bijna elf uur lang wierp de vulkaan een twaalf kilometer hoge kolom puimsteen de stratosfeer in. Rond middernacht stortte deze kolom in en stormde de eerste van vier lawines van gloeiend hete gassen, puimsteen en gesteente door Herculaneum. Met de vierde lawine, die pas de volgende ochtend plaatsvond, bereikte de verstikkende golf Pompeii. De Latijnse dichter Statius (45-96 na Christus) vatte het afgrijzen en het leed als volgt samen: "Zal men in toekomstige eeuwen, wanneer nieuwe zaden over de woestenij zijn uitgezaaid, geloven dat hele steden en hun inwoners onder hun voeten liggen en dat de velden van hun voorouders in een vlammenzee werden bedolven?"

Het oude Pompeii - De opgraving
Doordat deze twee steden bij de Vesuvius bedolven werden, bleef er een intact tafereel achter dat eeuwenlang verborgen bleef. In de 18e eeuw werd op bevel van koning Karel II, de koning van Sicilië, begonnen met een systematische opgraving van het oude Pompeii. De gemummificeerde stad bevond zich in dezelfde toestand als op de dag van de uitbarsting. Kunstwerken en gebouwen waren behouden gebleven. Onder een ingestort dak werd een skelet met uitgestrekte armen gevonden; iemand - mogelijk de man wiens beenderen werden gevonden - had de volgende zin op een muurschildering geschreven: "Niets in de wereld zal eeuwig duren." De stoffelijke resten van een hele samenleving - tombes, tempels en zelfs torens - werden onder het stof bedolven. En in het stof wordt het leven gevonden (Psalm 90:2-3).

Leer meer over de Romeinse cultuur